Korte beschrijving van de bunker
|
- Uitwendige kenmerken.
- Al het houtwerk was standaard uitgevoerd in Noors rood dennenhout tenzij anders vermeld.
- Rondom de betonnen structuur werd een houtskelet opgetrokken. Dit was bevestigd en gefundeerd op een aparte bakstenen fundering.
- Op dit houten skelet werden in creoline gedrenkte populierenplanken van 2.4 cm dik bevestigd.
- De toegang zat verborgen achter een houten deur van 1,00m x 1.80m (BxH). De beide schietgaten zaten verborgen achter 2 links en rechts openende luiken van elk 0.50m x 1.40m (BxH). Deze deur en luiken hadden telkens een bodemplaat in hout waarop in creoline gedrenkte populierenplanken waren bevestigd.
- Het was in elk geval de bedoeling zowel de toegang als het schietgat niet te accentueren.
- Daarnaast had de bunker een zadeldak opgetrokken in hout en met als dakbedekking blauwe Boomse pannen.
- De toegangsput was uitgemetst in baksteen met een bodem in beton waarin een sterfput met metalen rooster was voorzien.
- In het originele bestek is er sprake van een metalen ladder van 1.10m in deze toegangskuil. In praktijk is dit zeker vervangen geweest door een aantal stijgijzers.
- Bij de bunkers met mitrailleurkamer(s) was de toegang tot de eigenlijke gevechtsruimtes van de bunker gescheiden van het sas door middel van een gepantserde metalen deur van 0.86m x 1.82m (BxH) met zonneblinden, omlijsting en luikje voor toegangsverdediging.
- De eigenlijke toegang bij de inkom was op zijn beurt afgesloten met een metalen traliehekje van 0.90m x 1.82m
- In elke mitrailleurkamer was daarnaast standaard aanwezig:
- 3.50 meter etagères met leggers in inlandse eik.
- Een inlands eiken plankje van 0.32m x 0.12m x 0.06m met ijzeren steunen voor de plaatsing van een kogelpers.
- 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamers
- Een verzinkte hanghaak aan het plafond voor ophangen olielamp (in vredestijd)
- 1 chardome en chardomeplaat voor de standaard opstelling van een Maximmitrailleur
- Ventillatiegaten waren aan de buitenzijde aan de bovenzijde afgesloten met een koperen geperforeerde afdekplaat om ingooien van projectielen naar binnen onmogelijk te maken.
- Het geheel zat deels verborgen achter beplantingen.
- Het globale uitzicht was dit van een opberghok van landbouwmateriaal naast een bestaande onverharde openbare weg die zelfs plaatselijk aan de bunker omwille van deze laatste plaatselijk beperkt werd herlegd van tracé.
- Structuur.
- De bunker bestaat uit twee kamers die achteraan met elkaar verbonden zijn en een toegangssas.
- Merkwaardig is dat beide schietgaten beperkt naar elkaar toekijken.
- Opmerkingen.
- Het is de eerste voorliniebunker op Muntekouter, aansluitend op de voorlinie komende vanaf Semmerzake. Hij is gelegen tussen A22 (265 m) en Mu2 (145 m).
- Hij is bijkomend met deze vorige 2 bunkers in hoek opgesteld zodat ze samen met hun drieën een veel groter gezichtsveld en schietbereik hadden.
- De bunker hield in elk geval de ganse zuidflank van deze helling met daarbij zeker de bestaande onverharde openbare weg die oostelijk van de bunker voorbij liep, onder vuur.
- De bunker was standaard voorzien voor de opstelling van Maximmitrailleurs. Daarnaast was hij eveneens voorzien om Browning FM30 mitrailleurs te kunnen opstellen.
- Voor de bouw van de bunker werd enerzijds een stuk van 1 are 8 ca onteigend van het perceel landbouwgrond gekadastreerd als Baaigem Unieke Sectie perceel 779 en merkwaardig genoeg ook nog 25 ca van het perceel 780. Beide percelen waren van elkaar gescheiden door de bestaande publieke onverharde wegel die loopt vanaf de verharde wegel Muntekouter tot de noordelijke, eveneens onverharde wegel met de naam Torrekensstraat. Het onverharde wegeltje is een officiële openbare weg en loopt in het verlengde van de Prinsenmolenstraat. Beide percelen waarvan werd onteigend waren eigendom van de Merelbeekse notarisfamilie Hebbelynck.
- Gezien de onteigende percelen gescheiden werden door een publieke weg, was er voor deze bunker geen sprake van tijdelijke en permanente erfdienstbaarheden. Deze konden in dit geval allen gebeuren langs de bestaande openbare weg.
- Wel heel merkwaardig is dat de respectievelijke wegel wel degelijk niet meer identiek loopt met vroeger na de bouw van deze bunker. De bunker is namelijk op zijn oostkant parallel gebouwd met deze weg maar staat hierbij ook nog eens deels op het vroegere tracé van deze wegel. Om die reden werd er aan diezelfde oostkant bijkomend een stukje onteigend van het perceel 780 om in de toekomst de weg voldoende breed te houden gezien de bunker dit voortaan deels zou beletten.
- Men is in feite door de bouw van deze bunker de toen reeds beperkt aanwezige knik ter hoogte van de bunker nog iets meer gaan versterken door deze extra te doen uitwijken voor deze bunker. Het meest oostelijke schietgat gaat hierdoor volledig deze wegel komende vanuit de zuidkant onder schot houden. Het linker schietgat blijft de ganse zuidflank van de heuvel onder vuur nemen.
- Heel merkwaardig en allicht gekoppeld aan het beperkt plaatselijk verleggen van deze wegel, is dat dit allicht de laatste onteigende en gebouwde bunker is geweest op de bunkerlijn Bruggenhoofd Gent. Dit wel op de uitzondering van de ooit in opdracht van de dienst openbare werken gesloopte en enkele tientallen meters verder opnieuw heropgebouwde bunker B16 te Astene en de bijkomend gebouwde bunker D22 in de spoorwegviaduct te Kwatrecht.
- De akte voor deze bunker werd namelijk pas verleden aan de Merelbeekse familie Hebbelynck op 8 februari 1937 voor de totaalprijs van 1100 BEF.
- De akte bevatte geen bijkomende clausule voor jaarlijkse intresten.
- Ondanks dat het terrein voor de bouw van de bunker ooit werd onteigend, kreeg dit in het toenmalige kadaster geen nieuw kadasternummer of aparte index toegekend.
- Op actuele kadasterplannen staat het bunkertje nog altijd op zijn ooit onteigende perceelsgrenzen (aan beide zijdes van de wegel) nog altijd gekend als perceel 779b. Dit wijst er op (samen met het feit dat de bunker nog altijd volledig afgesloten is) dat deze bunker nog altijd tot op de dag van vandaag staatseigendom zal zijn.
- Dit was in elk geval op de laatste officiële door mij gekende lijst van nog te koop staande bunkers uit 1961 het geval.
- De bunker draagt geen directe sporen van strijd.
- Zoals door de beperkt geopende schietgaten kan worden gezien, is hij aan de binnenzijde nog vrij intact te noemen voor het ijzerwerk.
- De toegang is nog altijd, zoals nog vrij veel bunkertjes op Muntekouter, volledig dichtgemetst en afgesloten.
- Op basis van de hoeveelheden toegepast binnen de bouwproject A en B voor gelijkaardige bunkertjes, gecombineerd met de toegepaste basisprijzen zoals in het bestek van bouwproject E terug te vinden, werd een eerste benaderende prijs bepaald voor elk van de bunkertjes. Deze detailprijzen werden daarna herrekent via de regel van 3 op basis van de werkelijke projectprijs zoals terug te vinden in het bestek en de totaalprijs zoals zelf op basis van de gemaakte veronderstellingen, bekomen. Op die wijze moet dit bunkertje ongeveer 57.702,95 Bef gekost hebben.
- Als men hier nog eens een aantal zaken gaat bijtellen die niet dienden ingecalculeerd te worden door de bouwfirma's maar rechtstreeks werden aangeschaft door de militaire overheid zoals bv chardomes, koepels, ventillatoren,... moet de totale kostprijs ongeveer op 58.202,95 Bef hebben gelegen.
- Ter info: 1 BEF in 1934 komt ongeveer overeenkomt met een bedrag van 74 BEF (1.84€) in 2013, een "factor 74" dus.
|
Voorstudie van dit bunkertje. Hier blijkt dus wel uit dat vanaf het begin van het ontwerp van de bunkergordel werd voorzien hier een bunker te voorzien die de oplopende veldweg onder vuur zou nemen. |
|
|
Detail horende bij ditzelfde voorontwerp. Ook hierop wordt de bestaande wegel grotendeels door het bunkerperceel mee in beslag genomen. In praktijk zou dit nog uitgebreid worden met een klein gedeelte (25 ca) van het perceel 780 aan de overzijde van de weg. |
|
|
Voorontwerp van dit bunkertje. Enkel de lokatie van de gepantserde deur is in praktijk anders dan hier getekend. Dit heeft natuurlijk ook te maken met de mogelijkheid die hier getekend werd om vanuit de tweede mitrailleurkamer het sas onder vuur te nemen. Dit is in realiteit opgevangen door het schuifje in de gepantserde deur. |
|
|
Onteigeningsschets zoals terug te vinden bij de akte uit 1937. |
|
|
Terreinschets zoals terug te vinden bij de bouwplannen. De randen van de bunker op de oostkant lopen dus wel degelijk tot de as van de originele wegel. Heden loopt het wegeltje vlak naast de bunker waardoor de weg ter plaatse wel beperkt is verlegd omwille van de bunker. |
|
|
Origineel plannetje van deze bunker. Merk de merkwaardige stand van de schietgaten op.
Als men deze bunker langs Muntekouter voorbij wandelt, lijkt het door deze beperkte scheefstand van de schietgaten, alsof hij je heel lange tijd blijft in het vizier houden.
|
|
|
Doorsnede AB bij bovenstaand grondplan. Het blijkt uiteindelijk een fraaie houten stal geweest te zijn. Ook is het mooi te zien hoe de niveauverschillen weggewerkt zijn veroorzaakt door het heuvelachtige terrein. |
|
|
Doorsnede CD bij hetzelfde grondplan. De doorsnede is gekeken van in de bunker naar de schietgaten toe. Op de linker kant van de tekening passeert het veldwegeltje. Rechts is het hoger gelegen veld. |
|
|
Actuele kadasterschets anno 2015 met heel duidelijk nog altijd apart aangeduid de bunker alsook het bijkomend ooit onteigende perceel aan beide zijdes van de weg. |
|
|
Detail van ditzelfde kadasterplan. Volgens dit plan zou de rand van de wegel heden gelijk zijn met de rand van de bunker. Op de hogerop terug te vinden terreinschets voor de bouw, liggen de grenzen dus wel degelijk anders. |
|
|
Deze luchtfoto van Google Earth anno 2015 toont zeer duidelijk het bunkertje Mu1 vlak naast de onverharde veldwegel.
Hij ligt letterlijk zoals een voorliniebunker dient te liggen, voor de top van een helling met een ruim zicht op de ganse zone zuidelijk ervan.
|
|
|
Vooraanzicht op wat ooit een zeer fraai bunkertje moet zijn geweest. Heden is hij vergaan tot een kaal blok beton. Deze foto dateert reeds uit 1995. (Foto: Collectie G. De Jong - Simon Stevin Stichting) |
|
|
Rechter zijkant gefotografeerd in dezelfde periode. (Foto: Collectie G. De Jong - Simon Stevin Stichting) |
|
|
Opnieuw een vooraanzicht, ondertussen zijn we reeds anno 2000. (Foto: Collectie De Muntenaar) |
|
|
Dit was de wijze waarop het bunkertje voor mij het eerst in zicht kwam in 2006. Het terrein overschouwend voor de kop van een heuvel. |
|
|
Beide schietgaten waren toen zeer beperkt geopend. Het linker nog minder dan het rechter. Achter het rechter schietgat is door de jaren heen rommel naar binnen gegooid. |
|
|
Op deze wijze is zeer goed zichtbaar dat de voorzijde van de bunker een knik naar binnen heeft waardoor de beide schietgaten beperkt naar elkaar toekijken en hun schootsvelden elkaar kruisen.
Op de achtergrond rechts nog zeer beperkt zicht op de bunker Mu2 waar deze bunker mee in hoek was opgesteld.
|
|
|
Doordat de bunker in een vrij stijl oplopende helling zit, is duidelijk hoeveel de bunker dieper zit aan de achterzijde ten opzichte van de voorzijde.
Op deze wijze krijg je ook een goed idee van het schootsveld van deze bunker.
Op het dak nog metalen bevestigingspunten voor de originele nu totaal verdwenen dakconstructie.
|
|
|
De rechter zijkant met vooraan de onverharde openbare weg naast de bunker.
Deze wegel is door de aanwezigheid van de bunker wel degelijk beperkt iets meer oostelijk te komen liggen.
|
|
|
Aan de voorhoek rechts zie je nog duidelijk restanten van de baksteenfundering die de bunker had. Hierop was het houten gebinte vastgemaakt waartegen de houten bekleding was bevestigd.
De structuur draagt trouwens ook nog overal zijn metalen haken in het beton die ook dienden om de houten camouflage aan het beton te bevestigen.
|
|
|
In 2013 heb ikzelf eens geprobeerd het linker schietgat ruimer vrij te maken. Dit viel nog ferm tegen want ook hier geeft het baksteenmetselwerk letterlijk geen krimp als je het probeert met hamer en bijtels te verwijderen. |
|
|
Binnenzicht op een nog vrij intacte binnenkant van een bunkertje. Op dit gedeelte van de bunkerlijn, zeker op Muntekouter, zijn de bunkers in het algemeen nog vrij ongeschonden.
Wel ben je vaak in dergelijke bunkertjes, zeker midden de velden, niet altijd alleen...
|
|
|
Zeer fraaie sfeerfoto anno 2012. (Collectie David Vervust). |
|
|
| |
|
